Etenna,Manavgat, Sırtköy'de yer almaktadır. Manavgat'tan 31 km. uzakta denizden 900 m. yüksekte kurulu Etenna antik kentinde, çam ormanları içerisinde bulunan Antik kalıntıların içinde ilk dikkati çeken, kenti çevreleyen şehir surlarıdır. Pamfilya özelliğinden ziyade, kalıntılar diğer kıyı Antik kentlerine göre birPisidya kenti özelliği taşımaktadır. Bu akropol kent yöre halkınca "Dedekalesi" olarak isimlendirilmiştir.
Kentin güneyinde ise Heron (yüceltilmiş bir ölü için yapılan anıt mezar) vardır. Bunlardan başka bazilika, agora, kilise, hamam ve sarnıçlar önemli tarihi kanıtlardır. Kentin tarihi hakkında pek fazla bilgi olmamasına rağmen çevredeki diğer Akropol kentler ile aynı tarih ve kaderi paylaştığı sanılmaktadır. Kentte, agora alanından doğuya doğru gidildiğinde ise şehir surlarının dibinde Bizans döneminde inşa edildiği anlaşılan ve aynı zamanda mahkeme salonu olarak kullanılmış olan dörtgen planlı bir bazilika bulunur.
Antalya ili, Manavgat ilçesi, Sırtköy'de Etenna tarihi kenti ve kaya mezarları bulunmaktadır. Aulock adlı araştırmacı, ETENNA' nın SELGE'den sonra sikke basan PİSİDYA kenti olduğunu söyler. Ruge, ETENNA' yı POMPHYLIA kenti olarak gösterir. Tarihi kent yakın zamana kadar başka isimlerle ifade ediliyordu.1984' te yayımlanan ve yeni bulunan bir yazıt ışığında tarihi kentin adı ETENNA olarak kesinlik kazanmıştır.Tarihi Liman Kenti Side' yi İç Anadolu'ya bağlayan,Pamphylia Bölgesi ve Çevresi Eski Yol Sistemlerinden biri olan Side-Kesik Beli Yol Sistemi de SIRTKÖY 'den geçer. Side-Kesik Beli Yol Sistem;Side' den başlar, Naras Köprüsü'nü aşarak, B.Şıhlar Köyü'nün hemen üstündeki antik Seleuceia kentine ulaşır, buradan SırtKöy' de bulunan Etenna'dan geçerek, At İzi mevkii, Çaltılı, Kesik Beli, Kız Taşı, Bahadın Oluğu, Eynif Ovası, Başlar, Ormana, İbradı ve Gembos Ovasını takibederek Beyşehir'e ulaşır. (Kaynak:G.Ercenk, Pamphylia Bölgesi Antik Yol Ağı, Antalya,)(Araştıran:Öğr.Ali Çelik)
http://www.asiaminorcoins.com/ http://www.youtube.com/watch?v=mka6feXPS_g&feature=player_detailpage http://www.side-manavgat.com/
Pamphylia Bölgesi ve Çevresi Eski Yol Sistemi
GİRAY ERCENK
II. SİDE - ERYMNA (ORMANA) HATTI; KESİK BELİ YOLU
Bir liman kenti olarak Side, Antik Çağ boyunca bölgenin en önemli kentlerinden biri olma özelliğini hep korumuştur. Bu nedenle de güney-kuzey bağlantılı yolların en önemli giriş çıkış yeri olmuştur.
Side'yi İç Anadolu'ya bağlayan bu yol, Manavgat Irmağı'na batıdan kavuşan Naras Suyu üzerindeki "Naras Köprüsü"nü aşarak, Şıhlar Köyü'nün hemen üstündeki antik Seleuceia(P) kentine ulaşıyordu. Buradan Etenna'ya (Sırt Köy) uzanan yol, "At İzi" mevkiinde Aspendos Erymna hattı ile birleşiyordu. Bu kavşak noktası yaklaşık 7 metre yüksekliğinde bir kaya kütlesi dik ve yatay şekilde açılarak geçilmiştir. Yolun burada blok kaya zemininden oluşmasının nedeni budur. Yük hayvanlarıyla yapılan ulaşımı zorlaştıran bu kaya zemini daha rahat aşabilmek amacıyla hayvanların basması için birbirini takip eden küçük çukurlar açılmıştır. Bu oluşumu ile yöre insanı bu sarp geçide "At İzi" adını vermiştir. At İzi'nden sonra "Çaltılı"dan geçilerek 1500 metre yükseltideki "Ali Kesiği"ne ulaşılır. Yine bir kaya kütlesinin açılmasıyla geçit verilen yolun bu kesiminde yaya ve yük hayvanı için adeta bir yol ağı oluşturulmuş ve uzunca bir bölümü tamamen taş döşeli olarak inşa edilmiştir.
Ali Kesiği'nden sonra Akdağ'ın doğru uzantısındaki bir tepenin doğu yamacı izlenerek "Eynif Ovanı"na inilir. Bu iniş sırasında Ali Kesiği'nden yaklaşık 1 km uzaklıkta yolun sol tarafında bulunan bir kayaya oyulmuş durumda büyük olasılıkla stel ya da mil taşı olarak açıklanabilecek bir "yol işaret noktasının" önünden geçilir. Bugünkü durumuyla üst tarafı kopmuş bir sütun görüntüsündeki bu taşa yöre insanınca "Kız Taşı" denilmekte, bu isimleme belli ki göçer kız ve kadınlarının doğum ya da evlilik gibi sorunlarında çözüm olur umuduyla gelip geçişlerinde bez-, çaput bağlıyor olmalarından kaynaklanmaktadır. Nitekim çalışmalarımız sırasında kim bilir hangi göçer kadının henüz bağladığı bir bez parçası ile karşılaştık; ve yola binlerce yıl önce şu ya da bu şekilde emeği geçmiş ve belli ki hep anılsın istemiş bir Anadolulunun bu bez bağlama geleneği ile dileğinin bir başka boyutta yerine geldiğini düşündük.
Kesik Beli Yolu, Kız Taşı ve "Bahadın Oluğu" denilen çeşmeyi geçtikten sonra Eynif Ovası'nın güney-doğu ucundaki "Toi Han'a ulaşmaktadır. "Hakkında ayrıntılı hiç bir yayın bulunmayan"(7) ve ancak bir bölümü ile ayakta olan Toi Han, Beydiğin köyü yakınlarındaki "Kargı Han"dan sonra kuzeydeki ilk handır. Toi Han'dan sonra yol, sınırlı olarak iz verir ve Başlar, Ormana, İbradı hattının batısından Gembos Ovası üzerinden Beyşehir Gölü'nün güney ucuna ulaşır.
Batıdan, Aspendos'tan gelen ve Eurymedon (Köprüçay) Irmağı'nı Aspendos Köprüsü ile doğuya geçen hattan yukarda giriş bölümünde bahsetmiştik. Bu yol Taşağıl, Çardak köylerini geçerek Beydiğin Köyü'nün yaklaşık 3 km kuzeyindeki "Kargı Hanı"na ulaşmakta, buradan Murt Beli'ni geçerek yukarda belirtilen At İzi mevkiinde Kesik Beli Yolu ile birleşmekteydi.
GİRAY ERCENK
|
